Frenleme ve Durma

Frenleme Sistemleri

Uyarı

Güvenliği sağlamak için fren sisteminin doğru çalışması kritik önem taşır. Fren pedalı, fren kaliperleri veya Model Y frenleme sisteminin herhangi bir bileşeniyle ilgili sorun yaşarsanız derhal Tesla'ya başvurun.

Model Y araçta maksimum fren basıncı uyguladığınızda tekerleklerin kilitlenmesini önleyen kilitlenmeyen fren sistemi (ABS) bulunur. Bu sayede birçok yol koşulunda sert frenleme sırasında direksiyon kontrolü artar.

Acil durumda fren yapıldığında ABS sürekli olarak her tekerleğin hızını izler ve mevcut tutuşa göre fren basıncı değiştirir.

Fren basıncının değiştirilmesi fren pedalında darbeli bir his yaratır. ABS'nin çalıştığını gösteren bu özellik endişelenilmesi gereken bir durum değildir. Darbeleri hissettiğinizde fren pedalına sıkı ve sabit basınç uygulamaya devam edin.

ABS göstergesi, Model Y aracınızı ilk çalıştırdığınızda dokunmatik ekranda kısa süreliğine sarı renkte yanıp söner. Bu gösterge ışığı bunun dışındaki zamanlarda yanarsa ABS arızası oluşmuştur ve ABS çalışmaz. Tesla'ya başvurun. Frenleme sistemi tamamen çalışmaya devam eder ve ABS arızasından etkilenmez. Ancak fren mesafeleri artabilir. Sürerken dikkatli olun ve sert frenlerden kaçının.

Bu kırmızı fren göstergesi, Model Y aracınızı ilk çalıştırdıktan hemen sonra kısa süre yanması dışında dokunmatik ekranda görünürse bir fren sistemi arızası tespit edilmiştir veya fren sıvısı düşük seviyededir. Derhal Tesla'ya başvurun. Güvenli olduğunda aracı durdurmak için freni sıkıca basılı tutun.

Fren takviyesi arızası tespit edildiğinde veya rejeneratif frenleme kullanılamadığında dokunmatik ekranda bu sarı fren göstergesi görünür (bkz. Rejeneratif Frenleme). Güvenli olduğunda aracı durdurmak için freni sıkıca basılı tutun. Hidrolik Takviye Desteği etkin olabilir (bkz. Hidrolik Takviye Desteği).

Acil Frenleme

Acil durumda fren pedalına sonuna kadar basın ve çekişin düşük olduğu zeminlerde bile sıkıca basınç uygulamaya devam edin. ABS mevcut çekişe göre her tekerleğin fren basıncını değiştirir. Bu sayede tekerlekler kilitlenmez ve mümkün olduğunca güvenli şekilde durursunuz.

Aracı durdurmak için alternatif bir yöntem gerekirse frenleri uygulamak için dokunmatik ekranın sürüş modu şeridindeki Park düğmesini basılı tutun ve düğme basılıyken tahrik torkunu kaldırın. Dokunmatik ekranı kenarından yolcuya doğru kaydırarak sürüş modu şeridini görüntüleyin.

Uyarı

Fren pedalına bastıktan sonra ayağınızı kaldırmayın. Bu durum ABS'nin çalışmasını etkiler ve fren mesafesini artırabilir.

Uyarı

Her zaman önünüzdeki araçla aranızdaki güvenli mesafeyi koruyun ve tehlikeli sürüş koşullarının farkında olun. ABS durma mesafesini iyileştirse de fizik kurallarının önüne geçemez. Ayrıca lastiklerle yol arasındaki doğrudan temasın su katmanıyla kesildiği durumlarda ıslak zeminde sürüş tehlikesi de bu özellikle engellenemez.

DİKKAT

Otomatik Acil Frenleme (bkz. Çarpışma Önleme Yardımı) çarpışmanın kısa süre içinde gerçekleşeceği durumlarda frenleme için otomatik olarak müdahale edebilir. Otomatik Acil Frenleme çarpışmayı önlemek üzere tasarlanmamıştır. Bu özellik en iyi durumda sürüş hızınızı düşürmeye çalışarak önden çarpışmanın etkisini minimum düzeye indirebilir. Çarpışmadan kaçınmak için Otomatik Acil Frenlemeye güvenmek, ciddi yaralanmalara veya ölüme neden olabilir.

DİKKAT

Acil durumlarda frenler düzgün çalışmıyorsa Model Y aracınızı durdurmak için tavan konsolundaki ya da dokunmatik ekrandaki Park düğmesini basılı tutun. Mutlaka gerekli olmadıkça aracı durdurmak için bu yöntemi kullanmayın.

Dinamik Fren Işıkları (varsa)

50 km/sa hızın üzerinde sürüş sırasında sert fren yaptığınızda(veya Otomatik Acil Frenleme devreye girdiğinde) fren ışıkları, diğer sürücüleri Model Y aracın yavaşladığı konusunda uyarmak için hızlıca yanıp söner. Model Y aracınız tamamen durursa dörtlü flaşörler yanıp söner. Dörtlü flaşör hız pedalına veya manuel olarak dörtlü flaşör düğmesine basılana kadar yanıp sönmeye devam eder (bkz. Dörtlü Flaşörler).

Not

Römork çekerken (uygunsa) römorkta ayrıca bir frenleme sistemi bulunmasa dahi römork fren ışıkları da yukarıda açıklandığı şekilde çalışır.

Uyarı

Römork çekerken (uygunsa) takip mesafenizi her zaman artırın. Ani frenleme patinaja, römorkun araç üzerine devrilmesine ve kontrol kaybına neden olabilir.

Fren Diski Silme

Frenlerin soğuk veya yağışlı hava durumlarında tepki vermeye devam etmesi için Model Y aracınızda fren diski silme özelliği bulunur. Soğuk veya yağışlı hava algılandığında bu özellik, fren disklerinin yüzeyindeki suyu gidermek için tekrarlı şekilde sizin tarafınızdan hissedilmeyen bir fren kuvveti uygular.

Hidrolik Fren Zayıflama Desteği

Model Y araçta hidrolik fren zayıflama desteği bulunur. Bu özellik, fren performansının düştüğü durumlarda fren sistemi basıncını ve ABS aktivitesini takip etmeye yardımcı olur. Fren performansının düştüğü tespit edilirse (ör. fren zayıflaması nedeniyle veya soğuk ya da yağışlı havada) bir ses duyarsınız ve frenlemede güçlü bir artış fark edersiniz. Normalde yaptığınız gibi frene basın ve pedalı serbest bırakmadan veya pompalamadan basmaya devam edin.

DİKKAT

Uyarı

Her zaman önünüzdeki araçla aranızdaki güvenli mesafeyi koruyun ve tehlikeli koşullarda sürüş sırasında dikkatli olun. Fren diski silme ve hidrolik fren zayıflama desteği özellikleri, frene yeterli ölçüde basılmasının yerine geçmez.

Hidrolik Takviye Desteği

Model Y araçta fren pedalına basıldığında frenleri etkinleştiren bir fren takviyesi bulunur. Hidrolik takviye desteği, fren takviyesi çalışmadığında mekanik destek sağlar. Fren takviyesi arızası tespit edilirse fren pedalı mesafesi artar ve fren pedalına bastığınızda ses gelebilir. Aracı dikkatli kullanın ve yoldaki diğer kullanıcılarla aranızdaki güvenli mesafeyi koruyun. Fren pedalı tepkisi ve fren performansı azalabilir. Fren mesafeleri artabilir.

Rejeneratif Frenleme

Model Y hareket halindeyken ayağınızın hız pedalında olmadığı zamanlarda rejeneratif frenleme aracınızı yavaşlatarak elde edilen fazladan gücü Bataryaya besler. Durma zamanlarınızı tahmin ederek ve yavaşlamak için hız pedalındaki basıncı azaltarak veya kaldırarak rejeneratif frenlemeden faydalanabilir, sürüş menzilinizi artırabilirsiniz. Fren pedalına bastığınızda, Akü kullanılabilirliğine bağlı olarak rejeneratif frenleme de gerçekleşebilir.

Araçta rejeneratif frenlemeyle gerçekleşen yavaşlama Bataryanın mevcut durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Örneğin, Batarya soğukken veya zaten tam doluysa rejeneratif frenleme sınırlı olabilir.

Güç ölçüm göstergesi (dokunmatik ekranın araç durumu alanındaki ince çizgi) gerçek zamanlı güç kullanımını gösterir:

Bataryanın gönderdiği gücü (ör. aracı hızlandırmak için kullanılan) temsil eder. Gaz pedalına bastığınızda güç ölçüm göstergesinin üst yarısı siyah (veya ekran koyu renkliyse beyaz) renkte dolar.
Rejeneratif frenlemeden elde edilen veya aracı yavaşlatmak için kullanılan gücü temsil eder. Bataryaya beslenen güç yeşil renkte gösterilir.

Not

Yoğun bileşiklerin ve diş tasarımının bulunduğu kış lastikleri takıldığında rejeneratif fren gücünde geçici bir düşüş görülebilir. Ancak aracınız sürekli kendini yeniden kalibre edecek şekilde tasarlanmıştır. Lastikler değiştirildiğinde bir süre düz hatta ivmelenmenin ardından aracınızın rejeneratif frenleme gücü gitgide eski haline ulaşır. Çoğu sürücü için kısa süre normal sürüşün ardından araç eski haline döner. Normalde hafif ivmelenmeyle sürüş yapan sürücülerin ise yeniden kalibrasyon döneminde biraz daha sert ivmelenme yapması gerekebilir. Servis > Jant ve Lastik > Lastikler öğelerine dokunarak kış lastiklerini seçip bu süreci hızlandırabilirsiniz.

Not

Rejeneratif frenleme Model Y aracınızı agresif şekilde yavaşlatıyorsa (örneğin, otoyolda kullanılan hızlarda hız pedalına hiç basmadığınızda) etrafınızdakileri yavaşladığınız konusunda ikaz etmek için fren ışıkları yanar.

Not

Model Y rejeneratif frenleme kullandığından fren balataları, tipik olarak geleneksel frenleme sistemlerine kıyasla daha az kullanılır. Fren Diski Silme (bkz. Fren Diski Silme) özelliğinin, fren disklerinin yüzeyindeki suyu gidermek için tekrarlı şekilde sizin tarafınızdan hissedilmeyen bir fren kuvveti uygulamasına rağmen disklerde pas ve korozyon birikebilir (özellikle kışın yolların tuzlandığı bölgelerde). Fren pedalını düzenli olarak kullanarak veya gerektiğinde frenleri alıştırarak (bkz. Kendin Yap Kılavuzu içerisindeki "Frenleri Alıştırma" bölümü) bu tür birikmeleri önleyebilirsiniz.

Uyarı

Karlı veya buzlu koşullarda rejeneratif frenleme sırasında (özellikle Standart ayarda ve/veya kış lastiği kullanılmadığında). Tesla, karlı veya buzlu koşullarda araç stabilitesini korumak için Düşük ayarının kullanılmasını önerir

Rejeneratif Frenleme Seviyesini Ayarlama

Rejeneratif frenleme seviyesini değiştirmek için dokunmatik ekranı kullanabilirsiniz:

Kontroller > Dinamikler > Yavaşlama Modu seçeneklerine dokunun.
İki seviyeden birini seçin:
- Azaltılmış: Rejeneratif frenlemeyi sınırlar. Hız pedalını serbest bıraktığınızda Model Y aracınızın yavaşlaması daha uzun süre alır ve "Standart" ayara kıyasla daha uzun süre hareket halinde kalır.
- Standart: Maksimum miktarda rejeneratif frenleme sağlar. Hız pedalını serbest bıraktığınızda Model Y yavaşlayarak fren kullanma ihtiyacını azaltır.

Park Freni

Park frenini etkinleştirmek için Kontroller > Güvenlik seçeneklerine dokunun, fren pedalına basın ve ardından Park Freni seçeneğine dokunun.

Park freni devredeyken dokunmatik ekranda park freni gösterge ışığı kırmızı renkte yanar.

Araç başka bir vitese alındığına park freni serbest bırakılır.

Park frenini, dokunmatik ekranın sürüş modu şeridindeki Park düğmesini basılı tutarak da etkinleştirebilirsiniz.

Park freninde elektrik sorunu yaşandığında sarı park freni gösterge ışığı yanar ve dokunmatik ekranda bir arıza mesajı görüntülenir.

Not

Park freni yalnızca arka tekerleklerde çalışır ve pedalla çalışan fren sisteminden bağımsızdır.

DİKKAT

Nadir görülse de Model Y aracınızda elektrik gücünün olmaması durumunda dokunmatik ekrana erişemezsiniz ve bu nedenle takviye aküyle aracınızı çalıştırmadan (bkz. Takviye Aküyle Çalıştırma) önce park frenini serbest bırakamazsınız.

Uyarı

Karlı veya buzlu koşullarda, özellikle de kış lastiği bulunmadığında arka tekerleklerde Model Y aracınızın yokuştan kaymasını engelleyecek yeterli çekiş olmayabilir. Karlı veya buzlu koşullarda yokuşa park etmekten kaçının. Güvenli park etmek her zaman sizin sorumluluğunuzdadır.

Uyarı

Yol park etmek için fazla dikse veya park frenleri doğru şekilde devrede değilse Model Y aracınız bir ikaz gösterebilir. Bu ikazlar yalnızca yönlendirme amaçlıdır ve belirli yol veya hava koşulları dahil olmak üzere güvenli park koşullarıyla ilgili sürücünün muhakemesinin yerine geçmez. Bir konuma park etmenin güvenli olup olmadığını belirlemek için bu ikazları temel almayın. Güvenli park etmek her zaman sizin sorumluluğunuzdadır.

Fren Aşınması

Model Y fren balatalarında aşınma göstergeleri bulunur. Aşınma göstergesi balataya yerleştirilen ve balata aşındığında rotora sürtünerek gıcırtılı ses çıkaran ince bir metal şerittir. Gıcırtılı ses çıkması, fren balatalarının servis ömrünü tamamladığını ve değiştirilmesi gerektiğini gösterir. Fren balatalarını değiştirmek için Tesla Servisine başvurun.

Frenler lastik ve jant çıkarılarak periyodik olarak gözle kontrol edilmelidir. Ayrıntılı teknik özellikler ve rotorlar ile fren balatalarının servis sınırları hakkında daha fazla bilgi için bkz. Tali Sistemler. Ayrıca Tesla, kış aylarında yolların tuzlandığı bölgeler için fren kaliperlerinin her yıl veya 20.000 km tamamlandığında temizlenmesini ve yağlanmasını önerir.

Uyarı

Aşınan fren balatalarının değiştirilmemesi fren sistemine zarar verir ve frenlemede tehlikeye neden olabilir.